معرفی چربی اشباع، غیر اشباع و ترانس

چربی‌ها از مواد مغذی مورد نیاز بدن هستند که در فرآیندهای مختلف زیستی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انسان تلاش می‌کند با قرار دادن چربی در رژیم غذایی خود نیاز بدن به این ماده معدنی را برطرف کند.

چربی‌ها به طور کلی به دو دسته چربی‌های اشباع و چربی‌های غیر اشباع تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از این گروه چربی‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب از مجله زادمهر به بررسی چربی اشباع و چربی غیر اشباع بپردازیم و اطلاعات مناسبی را در اختیار شما قرار دهیم تا در هنگام تنظیم رژیم غذایی بتوانید بهتر عمل کنید.

چربی اشباع شده چیست؟

چربی‌های اشباع نوعی از چربی‌ها هستند که در ساختار مولکولی آنها، هیچ پیوند دوگانه کربن-کربن وجود ندارد. به عبارتی دیگر، تمام اتم‌های کربن در زنجیره اسید چرب اشباع، با حداکثر تعداد اتم‌های هیدروژن اشباع شده‌اند. این ساختار منجر به جامد بودن چربی‌های اشباع در دمای اتاق می‌شود.

مصرف زیاد چربی‌های اشباع به دلیل ساختار مولکولی آن‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. متخصصان تاکید بسیار زیادی دارند که در مصرف این چربی زیاده‌روی نشود.

چربی غیر اشباع چیست؟

چربی‌های غیر اشباع دسته‌‌اس از چربی‌ها هستند که در ساختار مولکولی آنها حداقل یک پیوند دوگانه کربن-کربن وجود دارد. می‌توان اینگونه بیان کرد که در زنجیره اسید چرب غیر اشباع، همه اتم‌های کربن با حداکثر تعداد اتم‌های هیدروژن اشباع نشده‌اند. همین موضوع نیز باعث شده تا این چربی در دمای اتاق به صورت مایع باشد.

طی بررسی‌های علمی متخصصان توانسته‌اند به این نکته دست یابند که چربی‌های غیر اشباع نسبت به چربی‌های اشباع سالم‌تر هستند و خطر کمتری برای سلامتی دارند.

انواع چربی اشباع نشده

چربی‌های غیر اشباع به دو دسته اصلی تک غیر اشباع و چند غیر اشباع تقسیم می‌شوند. چربی‌های تک غیر اشباع (MUFA) دارای یک پیوند دوگانه کربن-کربن هستند، در دمای اتاق مایع بوده و در روغن زیتون، آووکادو، آجیل‌ها و دانه‌ها یافت می‌شوند. در مقابل چربی‌های چند غیر اشباع (PUFA) دارای دو یا چند پیوند دوگانه کربن-کربن هستند و همچون دسته اول در دمای اتاق مایع می‌باشند. این چربی‌ها خود به دو دسته کوتاه زنجیره (SC-PUFA) و بلند زنجیره (LC-PUFA) تقسیم می‌شوند. شیر مادر و برخی غذاهای گیاهی منبع خوبی از چربی‌های کوتاه زنجیر و ماهی‌های چرب، گردو، دانه‌های روغنی و روغن‌های گیاهی مانند سویا و ذرت، جزو روغن‌های بلند زنجیر هستند.

تفاوت چربی ترانس و چربی اشباع چیست؟

چربی اشباع و چربی ترانس هر دو نوعی چربی هستند که در سلامت انسان نقش دارند، اما اثرات آنها بر سلامتی کاملاً متفاوت است. چربی اشباع بیشتر در غذاهای حیوانی یافت می‌شوند این در حالی است که چربی ترانس به صورت مصنوعی تولید می‌شوند.

توجه داشته باشید مضرات چربی ترانس برای سلامتی بسیار بیشتر از چربی اشباع است. مصرف به اندازه چربی اشباع فواید بسیاری برای سلامتی دارد اما چربی ترانس حتی در مقدار کم هم برای سلامتی مضر است.

مواد غذایی دارای چربی اشباع شده

چربی اشباع شده را در طیف وسیعی از مواد غذایی می‌توان یافت. از مهم‌ترین این گروه‌های غذایی می‌توان به روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن دانه خرما، انواع لبنیات مانند شیر، کره، پنیر، انواع گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده یافت.

جالب است بدانید که در میان وعده‌های خوشمزه‌‌ای چون کلوچه، چیپس، کراکر، شکلات و… نیز امکان یافتن این نوع چربی وجود دارد.

مواد غذایی با چربی اشباع نشده

چربی اشباع نشده در مواد غذایی بسیاری وجود دارد که در راس این مواد روغن زیتون قرار دارد. شما این چربی‌ها را در مواد غذایی زیر نیز می‌توانید بیابید:

گروه غذایی	نمونه‌ها
روغن‌های گیاهی	روغن زیتون، روغن آفتابگردان، روغن کنجد، روغن بادام زمینی، روغن هسته انگور
آجیل و دانه‌ها	بادام، گردو، بادام زمینی، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، کنجد
ماهی‌ها	سالمون، قزل‌آلا، ساردین، تن، ماهی مرکب
میوه‌ها	آووکادو، زیتون

مواد غذایی با اسیدهای چرب ترانس

اسیدهای چرب ترانس را نیز در گروه‌های غذایی زیر می‌توان یافت:

غذاهای سرخ شده: سیب زمینی سرخ شده، مرغ سوخاری، پیراشکی سرخ شده، دونات
فست فود: همبرگر، هات داگ، پیتزا، چیپس
غذاهای آماده و منجمد: پیتزای منجمد، لازانیا، ناگت مرغ
مارگارین: مارگارین جامد، مارگارین نرم

مضرات چربی‌های ترانس چیست؟

یکی از سوالات بسیار مهمی که ممکن است برای شما یا هر فرد دیگری مطرح شود این است که چربی‌های ترانس چه مضراتی برای سلامتی دارند؟ و چرا نباید مصرف شوند؟

به طور کلی می‌توان گفت چربی‌های ترانس خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش می‌دهند. از مهم‌ترین مضرات چربی‌های ترانس برای سلامتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
افزایش استرس، افسردگی و سایر بیماری‌های روانی
افزایش کلسترول خون
افزایش قند خون
آسیب به عروق خونی
افزایش ریسک ابتلا به سرطان

خوراکی‌های با چربی اشباع شده چه فوایدی دارند؟

خوراکی‌های دارای چربی اشباع شده می‌توانند بر روی سیستم‌های مختلف بدن اثر بگذارند و موجب ارتقای سلامتی شوند.

بررسی‌های علمی نشان داده است که چربی‌های اشباع شده می‌توانند بر روی بهبود عملکرد مغز، سلامت و استحکام استخوان‌ها، کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش سلول‌های ایمنی، سلامت سیستم عصبی، سلامت پوست و مو و… اثراتی مثبت داشته باشند.

البته مصرف زیاد این نوع چربی‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. چرا که می‌تواند با افزایش التهاب و افزایش کلسترول در ارتباط باشد.

چربی‌های اشباع نشده چه فوایدی دارند؟

چربی‌های اشباع نشده می‌توانند تاثیرات بسیار مثبتی بر روی سلامت جسم و روح داشته باشند. طی بررسی‌های علمی مشخص شده است که چربی‌های اشباع نشده با کاهش ریسک ابتلا به سرطان، کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی، کمک به کاهش وزن، افزایش عملکرد مغز و حافظه، کاهش التهاب و حساسیت و… متفاوت است.

متخصصان بر این باورند که مصرف چربی‌های اشباع نشده می‌تواند تاثیر فراوانی بر روی رشد و نمو جنین داشته باشد. به همین دلیل مصرف این چربی‌ها در دوران بارداری توصیه می‌گردد.

چربی اشباع بخوریم یا غیر اشباع؟

حالا که با تفاوت‌ها و تأثیر چربی اشباع و غیر اشباع بر روی سلامتی آشنا شدید، ممکن است این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که بهتر است کدام یک از این روغن‌ها مصرف شود؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم چربی‌های اشباع و غیر اشباع هر دو مزایایی برای بدن دارند که نمی‌توان از آن صرفه نظر کرد. آنچه که باید به آن توجه داشته باشید اعتدال در مصرف این روغن‌ها است‌. به هیچ عنوان نباید در مصرف این روغن‌ها زیاده‌روی کنید. داشتن یک لایف استایل سالم، پیروی از یک رژیم غذایی ایده‌ال، تحرک و خواب کافی می‌تواند تضمین‌کننده سلامت شما باشد.

قرار دادن روغن‌هایی چون روغن زیتون و روغن نارگیل که از دو گروه روغن‌های اشباع و غیر اشباع هستند در رژیم غذایی می‌تواند به سلامت فردی، شادابی، کاهش ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی، کنترل وزن و … کمک کنند. همین موضوع نیز باعث شده تا از این دو روغن به عنوان سالم‌ترین روغن‌های گیاهی برای قرار دادن در رژیم غذایی یاد شود.

بهترین روغن‌های زادمهر

در فروشگاه زادمهر زیر نظر متخصصان طب سنتی محصولاتی فوق‌العاده با کیفیت تولید می‌شود که برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این فروشگاه روغن‌های فوق‌العاده‌ای برای تقویت سیستم ایمنی، جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف و تسریع روند درمان وجود دارد. از مهم‌ترین این روغن‌ها می‌توان به روغن زیتون، روغن کنجد و روغن نارگیل اشاره کرد. این دو نوع روغن هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند برای سلامتی بسیار مفید باشد.