تولید عسل فرایندی چند مرحلهای است که توسط زنبورهای عسل انجام میگیرد. عسلی که امروزه به عنوان یک ماده مغذی و مفید برای درمان بیماریهای مختلف شناخته میشود، برای رسیدن به شکل امروزی خود مراحل مختلفی را پشت سر خواهد گذاشت.
در این مطلب از مجله زادمهر تصمیم داریم به شما بگوییم که عسل چگونه تولید میشود. بنابراین اگر دوست دارید در این مورد بیشتر بدانید، مطالعه این مطلب برای شما خواهد بود.
عسل چگونه تولید میشود؟
زنبورهای عسل ابتدا شهد گل را استراخ کرده و به کندو میآورند. در کندوها یک سری تغییر و تحول بر روی شهد انجام میگیرد تا به عسل تبدیل شود. در ادامه این تغییرات را بررسی خواهیم کرد.
چگونگی تولید عسل توسط زنبورعسل
زنبورعسل برای تولید هست چندین مرحله را پشت سر خواهد گذاشت. مراحل تولید عسل به شرح زیرند:
جستجو و جمعآوری شهد گلها
زنبور عسل با استفاده از حواس قوی بویایی و بینایی، گلهایی با شهد فراوان را شناسایی میکند. پس از یافتن گلهای مورد نظر، با خرطوم خود به درون گل نفوذ کرده و شهد را مکیده و در کیسه عسلی خود ذخیره میکند. این کیسه عسلی یک اندام ماهیچهای است که به زنبور اجازه میدهد تا مقدار زیادی شهد را حمل کند. در این مرحله، زنبور علاوه بر شهد، گرده گلها را نیز جمعآوری میکند که نقش مهمی در تغذیه لاروها و تولید موم دارد.
انتقال شهد به کندو و تحویل به زنبورهای کارگر
پس از پر شدن کیسه عسلی، زنبور به کندو باز میگردد. در کندو، زنبور جمعآوریکننده شهد، محتوای کیسه عسلی خود را به زنبورهای کارگر جوانتر منتقل میکند. زنبورهای کارگر با زبان خود شهد را از زنبور جمعآوریکننده دریافت میکنند و آن را در حجرههای مومی شش ضلعی ذخیره میکنند. این حجرهها با دقت و نظم خاصی در کنار هم قرار گرفتهاند و ساختار کندو را تشکیل میدهند.
افزودن آنزیمها
شهد تازه جمعآوری شده بسیار رقیق است. زنبورهای کارگر با بال زدن مداوم، آب موجود در شهد را تبخیر میکنند و آن را غلیظتر میکنند. این عمل باعث افزایش غلظت قندهای موجود در شهد و کاهش فعالیت میکروارگانیسمها میشود. در همین حین، زنبورها آنزیمهای خاصی مانند اینورتاز را به شهد اضافه میکنند. این آنزیمها قندهای پیچیده موجود در شهد (ساکارز) را به قندهای سادهتر (گلوکز و فروکتوز) تبدیل میکنند که طعم شیرین عسل را ایجاد میکند و باعث میشود نگهداری از عسل برای مدت طولانیتری قابل انجام باشد.
بستهبندی عسل در حجرهها و پلمپ کردن آنها
پس از افزودن آنزیمها، عسل به شکل غلیظ و چسبناکی در میآید. زنبورها با استفاده از موم، دهانه حجرههای حاوی عسل را میپوشانند. این عمل باعث ایجاد یک پوشش محافظتی بر روی عسل میشود و از ورود هوا، رطوبت و آلودگی به داخل حجره جلوگیری میکند. همچنین، موم باعث میشود که عسل به مدت طولانیتری تازه و قابل مصرف باقی بماند.
برداشت عسل
برداشت عسل یکی از مهمترین مراحل زنبورداری است که مستقیماً بر روی کیفیت و کمیت محصول تأثیرگذار است. زمان مناسب برای برداشت عسل، زمانی است که کندو به حداکثر میزان ذخیره عسل رسیده باشد و زنبورها به اندازه کافی عسل برای تغذیه خود در طول زمستان ذخیره کرده باشند. معمولاً اواخر تابستان و اوایل پاییز، بهترین زمان برای برداشت عسل است. در این دوره، منابع شهد طبیعی کاهش مییابد و زنبورها تمایل بیشتری به ماندن در کندو و تغذیه ملکه دارند. بنابراین، بیشتر سلولهای موم عسل پر از عسل شده و آماده برداشت هستند.
توجه به این نکته ضروری است که اگر برداشت عسل خیلی دیر انجام شود، ممکن است عسل تخمیر شده یا توسط زنبورها مصرف شود. همچنین، برداشت زودهنگام عسل نیز میتواند به کندو آسیب برساند و باعث کاهش تولید عسل در سالهای بعد شود. بنابراین، زنبورداران باید با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه، نوع زنبور عسل و میزان ذخیره عسل در کندو، بهترین زمان برای برداشت را تعیین کنند.
نحوه تولید عسل شکری
عسل شکری، محصولی است که در نتیجه تغذیه مصنوعی زنبورعسل با شربت شکر تولید میشود و با عسل طبیعی تفاوتهای قابل توجهی دارد. زنبورداران برای افزایش تولید عسل یا در مواقعی که منابع طبیعی شهد در طبیعت کاهش مییابد، از شربتی با نسبت مشخصی از آب و شکر برای تغذیه کندوهای خود استفاده میکنند. زنبورها این شربت را جمعآوری کرده، آن را با آنزیمهای خود ترکیب میکنند و در سلولهای موم عسل ذخیره میکنند. عسل شکری عمدتاً شامل فروکتوز و گلوکز است و بسیاری از خواص درمانی عسل طبیعی مانند ویتامینها، مواد معدنی، آنتیاکسیدانها و آنزیمهای مفید را ندارد.
اگر به دنبال تشخیص عسل اصل هستید، پیشنهاد میکنیم مطلب تشخیص عسل اصل از تقلبی را مطالعه نمایید.
میزان تولید عسل در ایران
ایران، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان عسل در جهان است. بر اساس آخرین گزارشهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، کشورمان در سال 2018 با تولید حدود 77 هزار تن عسل، جایگاه سوم را در بین کشورهای تولیدکننده عسل به خود اختصاص داده است. این در حالی است که چین با تولید بیش از 450 هزار تن و ترکیه با تولید بیش از 110 هزار تن به ترتیب رتبههای اول و دوم را در اختیار دارند.
صنعت زنبورداری در ایران با توجه به تنوع آب و هوایی و پوشش گیاهی کشور، پتانسیل بسیار بالایی برای افزایش تولید عسل دارد. تولیدکنندگان عسل ایرانی با بهرهگیری از دانش سنتی و مدرن، عسلهایی با کیفیت بالا و طعمهای متنوعی را تولید میکنند که در بازارهای داخلی و خارجی از محبوبیت بالایی برخوردار است.
کدام شهر ایران قطب تولید عسل در کشور است؟
در حالی که پیشتر استان مازندران به عنوان قطب تولید عسل در ایران شناخته میشد، دادههای جدید نشان میدهند که این عنوان به استان اردبیل تعلق دارد. با توجه به آخرین آمار، اردبیل با تولید سالانه بیش از ۳۵۰۰ تن عسل، مقام نخست تولید عسل در کشور را به خود اختصاص داده است.
عوامل متعددی در این تغییر جایگاه موثر بودهاند. تنوع پوشش گیاهی در مناطق کوهستانی اردبیل، وجود گونههای مختلف زنبور عسل و همچنین حمایتهای دولت از زنبورداران این استان از جمله مهمترین دلایل این پیشرفت محسوب میشوند.
عسل تولیدی در اردبیل به دلیل کیفیت بالا و طعم بینظیر آن، نه تنها در بازار داخلی بلکه در کشورهای همسایه نیز از تقاضای بالایی برخوردار است.
زادمهر، بهترین مجموعه برای خرید عسل طبیعی
اگر به دنبال خرید عسل طبیعی و ارگانیک هستید، زادمهر میتواند بهترین گزینه برای شما عزیزان باشد. ما در این مجموعه به کمک یک تیم توانا و کوشا در تلاشیم تا بهترین و با کیفیتترین عسلهای بازار را زیر نظر متخصصان طب سنتی تولید و عرضه کنیم. همین موضوع نیز باعث شده تا محصولات ما قابلیت استفاده درمانی داشته باشند.